ابو احمد حاکم نیشابوری
حاکم نیشابوری، ابواحمد محمد
قرن: 4
(ح 378-290 ق)
حافظ و محدث. مشهور به محدث خراسان و حاكم كبیر. در نیشابور نشو و نما یافت. پس از بیست سالگى به طلب حدیث برآمد و در خراسان و عراق و شام و جزیره و حجاز و جبال از خلق بسیارى چون احمد ماسرجسى و ابوخزیمه و عبداللَّه بن زیدان و ابوبكر باغندى و ابوالقاسم بغوى و ابوالعباس سرّاج و عباس بن شاذان رازى و على بن عبدالحمید غضائرى و ابن ابى‌حاتم رازى حدیث شنید.
ابوعبداللَّه حاكم نیشابورى و ابوعبدالرحمن سُلمى و محمد بن على اصفهانى جصّاص و محمد جارودى و ابوبكر ابن منجویه و ابوسعد محمد كنجرودى از شاگردان و راویان وى بودند. در 333 ق عهده‌دار منصب قضاوت شد و در ساس مدتى حكم كرد و مدتى نیز در طوس قضاوت نمود و مدتى نسز در طوس قضاوت نمود.
سرانجام در 345 ق به نیشابور بازگشت و ملازم منزل و مسجد شد و خود را آماده تصنیف كرد و در پایان عمر بینایى خود را نیز از دست داد. وى در نیشابور درگذشت. او را تصانیف بسیارى است. از جمله آثار وى: «الاسماء والكنى» یا «الكنى فى المحدثین والوزراء والولاة»، در چند مجلد؛ كتاب «العلل»؛ كتاب «الشروط»؛ «المخرّج على كتاب المزنى»؛ «الشیوخ والابواب»؛ شرح «جامع الصحیح» بخارى؛ شرح «صحیح» مسلم؛ شرح «جامع» ترمذى.
منابع
- انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج2، ص239.